Tăng cường quản lý đội tàu và cảng cá
Một trong những ưu tiên hàng đầu của Tỉnh là siết chặt quản lý đội tàu. Hiện tại, tỉnh Sóc Trăng có tổng cộng 792 tàu cá đã hoàn thành đăng ký và cấp phép khai thác thủy sản, đạt 100%, 341 tàu lắp thiết bị giám sát hành trình, đạt 100% theo kế hoạch. Tuy nhiên, vẫn còn 123 tàu cá chưa đủ điều kiện hoạt động (chiếm 16%), trong đó có 73 tàu đã hết hạn giấy phép khai thác thủy sản. UBND Tỉnh đã chỉ đạo các huyện có tàu cá phối hợp chặt chẽ với lực lượng biên phòng và cơ quan chuyên môn thực hiện niêm yết danh sách tại địa điểm phù hợp, niêm phong tàu cá, không để ngư cụ và trang thiết bị trên tàu, giám sát không để tàu cá tham gia khai thác thủy sản. Đây là một thách thức lớn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để kiểm tra, rà soát và xử lý dứt điểm, đảm bảo tất cả tàu cá đều tuân thủ quy định trước khi ra khơi.
Các tàu cá mất kết nối nhiều ngày trên 6 tháng được rà soát, chụp ảnh vị trí, tọa độ cho thấy 56 tàu này nằm bờ, không hoạt động trên 6 tháng. Tỉnh cũng đã cập nhật CCCD cho 764/792 tàu cá (đạt 96,5%), số tàu cá còn lại đang được Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với chính quyền địa phương và Công an xã, phường liên hệ người dân để cập nhật theo quy định.
Kiểm soát tàu cá ra vào cảng và bốc dỡ sản phẩm thủy sản cũng được thực hiện nghiêm ngặt. Tất cả các tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên tham gia khai thác thủy sản đều phải tuân thủ quy định về ra/vào cảng và bốc dỡ hàng thủy sản. Cụ thể, đã có 301 tàu cá trong tỉnh và 268 tàu cá ngoài tỉnh có chiều dài từ 15m trở lên cập cảng, 192 tàu cá trong tỉnh và 134 tàu cá ngoài tỉnh có chiều dài từ 15m trở lên bốc dỡ sản phẩm, 259 tàu cá trong tỉnh và 258 tàu cá ngoài tỉnh rời cảng tại cảng Trần Đề.
Xử lý tàu cá vi phạm Hệ thống giám sát hành trình (VMS)
Hệ thống giám sát hành trình (VMS) được xem là xương sống trong cuộc chiến chống IUU. Đến nay, tỉnh Sóc Trăng đã kết nối VMS cho 341 tàu cá. Dù vậy, vẫn còn những trường hợp mất kết nối: 56 tàu đã mất kết nối trên 6 giờ trong bờ (đã được địa phương xác minh tàu nằm bờ, không hoạt động trên 6 tháng); 15 tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên mất kết nối VMS trên 6h trên biển đã được Chi cục Thủy sản liên hệ với chủ tàu, thuyền trưởng yêu cầu báo cáo vị trí tọa độ về Tổ giám sát hành trình tàu cá theo quy định, khắc phục việc tàu cá mất kết nối trên biển, báo cáo về Trung tâm Thông tin Thủy sản và Kiểm ngư bằng văn bản và cập nhật đẩy đủ vị trí tọa độ, do vậy không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với 15 tàu này. Ngoài ra, 100% trường hợp tàu cá vi phạm mất kết nối VMS trong năm 2024 và 2025 đều được Tỉnh xử phạt nghiêm minh.
Về kết quả xử lý vi phạm IUU, tính đến đầu năm 2025, tỉnh đã phát hiện và xử lý 3 trường hợp vi phạm hành chính liên quan đến việc ngắt kết nối VMS hoặc tháo lắp thiết bị không đúng quy định, tổng số tiền phạt lên tới 53,5 triệu đồng.
Điểm sáng trong chống khai thác bất hợp pháp vùng biển nước ngoài
Một điểm sáng hết sức tích cực là kể từ năm 2024 đến nay, tỉnh Sóc Trăng không có tàu cá nào bị phát hiện hoặc xử lý vì hành vi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Điều này cho thấy hiệu quả rõ rệt từ các biện pháp kiểm soát và tuyên truyền đã được triển khai.
Đây là kết quả của sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, nhất là lược lượng Công an xã trong việc chủ động quản lý, giám sát hoạt động của các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài (chủ tàu, ngư dân đã vi phạm, thường xuyên mất kết nối; môi giới đưa tàu cá và ngư dân hoạt động bất hợp pháp ở nước ngoài); tuyên truyền, vận động chủ tàu và cho ký cam kết không vi phạm. Từ năm 2024 đến nay, tỉnh đã tổ chức 19 lượt kiểm tra, tuần tra, giám sát trên biển, phối hợp với Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển 4 thực hiện 3 chuyến tuần tra chung trên vùng biển Đông Nam, kiểm tra 582 tàu cá, ban hành 19 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền hơn 169 triệu đồng.
Để tiến hành quản lý tàu cá qua hệ thống VMS được hiệu quả hơn, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang tiến hành thẩm định hồ sơ đề nghị hỗ trợ cước phí thuê bao giám sát hành trình tàu cá VMS trên địa bàn tỉnh đợt 1. Sở cũng yêu cầu nhà cung cấp thiết bị VMS triển khai kế hoạch kiểm tra, hướng dẫn ngư dân lắp đặt, kết nối thiết bị giám sát hành trình với nguồn điện thường xuyên, ổn định trên tàu cá. Chi cục Thủy sản cũng thành lập Tổ giám sát VMS trực ban 24/7 để theo dõi, giám sát, phát hiện, thông báo tàu cá mất kết nối VMS hoặc vượt ranh giới khai thác trên biển để phối hợp xử phạt theo quy định. Công tác thông tin, tuyên truyền về chống khai thác IUU cũng được Bộ đội biên phòng tỉnh và các doanh nghiệp viễn thông phối hợp thực hiện thông qua nhắn tin SMS cho chủ tàu cá.
 |
Đặc biệt, không chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính, tỉnh còn kiên quyết xử lý hình sự các trường hợp nghiêm trọng. Đơn cử là vụ chủ tàu Trần Văn Phong và thuyền trưởng Hồ Bảo Chung đã bị Tòa án nhân dân huyện Trần Đề tuyên án 2 năm 06 tháng và 1 năm 06 tháng tù vì hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” liên quan đến tàu cá ST-92556-TS bị bắt giữ ở Malaysia vào năm 2024. Đây là tín hiệu mạnh mẽ khẳng định sự không khoan nhượng của Sóc Trăng với hành vi vi phạm.
Thúc đẩy hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT)
Nhằm tăng cường minh bạch, Sóc Trăng đã triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) đồng thời nâng cấp hạ tầng CNTT tại cảng cá để hỗ trợ ngư dân thực hiện truy xuất nguồn gốc trên hệ thống eCDT. Tỉnh yêu cầu 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên rời cảng, cập cảng trên hệ thống eCDT tại các cảng cá đã được công bố và trạm kiểm soát biên phòng và sử dụng hệ thống nhật ký khai thác điện tử. Từ đầu năm 2025 đến nay, hệ thống đã xác nhận 1.019 lượt tàu cá xuất cảng, 1.009 tàu cá cập cảng, cấp 640 giấy xác nhận bốc dỡ hàng thủy sản, 57 giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản (SC) và 05 giấy chứng nhận (CC) qua hệ thống eCDT.
Các đơn vị chuyên môn phối hợp với doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, cơ sở thu mua thủy sản khai thác, doanh nghiệp chế biến, cảng cá và Chi cục Thủy sản thực hiện giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng, thực hiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác trên hệ thống eCDT giúp rà soát, đối khớp, truy xuất thông tin dễ dàng, đồng thời lưu trữ hồ sơ, thông tin nhanh chóng phục vụ xuất khẩu. Đây là bước đi chiến lược, góp phần tạo dựng lòng tin và nâng cao giá trị thủy sản của Sóc Trăng trên thị trường quốc tế.
Hương Trà